Pandemi sonrası Türkiye’de organ bağışı ve nakil sayılarında ciddi bir düşüş yaşanıyor. Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Hamdi Karakayalı, bu konuda önemli açıklamalarda bulundu.
Sağlık Bakanlığı’nın Ekim 2024 verilerine göre, Türkiye’de 25 bin 246 hasta böbrek nakli, 2 bin 650 hasta karaciğer nakli ve bin 477 hasta kalp nakli bekliyor. Diğer organ nakilleriyle birlikte toplam 33 bin 498 kişi sağlığına kavuşmak için organ bağışı umut ediyor. Ancak son 12 yılda beyin ölümü gerçekleşen 23 bini aşkın kişiden yalnızca yüzde 23’üne organ bağışı yapılmış.
Daha da dikkat çekici olan ise 2018’den bu yana organ bağışlarının yarı yarıya düşmesi. Türkiye gibi 85 milyon nüfuslu bir ülkede yılda yalnızca 300 civarında organ bağışı yapılması, uzmanları endişelendiriyor.
Prof. Dr. Hamdi Karakayalı, Türkiye’de kadavradan organ bağışının yetersiz olması nedeniyle organ nakillerinin büyük çoğunluğunun canlı vericilerle yapıldığını belirtiyor. 2024 yılı verilerine göre böbrek ve karaciğer nakillerinin yüzde 90’ı canlı donörlerden sağlanırken, kadavradan yapılan bağışlar yalnızca yüzde 10 seviyesinde kaldı.
“Bu çok üzücü bir durum. Canlı vericili nakillerde sağlıklı bir insanı da ameliyat etmek zorunda kalıyoruz. Oysa asıl önemli olan, bağış oranlarını artırarak kadavradan yapılan organ nakillerini yaygınlaştırmak” diyor Prof. Dr. Karakayalı.
Organ nakli bekleyen hastalar için tek umut organ bağışı. Prof. Dr. Karakayalı, organ bağışının bir ülkenin medeniyet göstergelerinden biri olduğunu vurguluyor:
“Bir gün kendimizin ya da bir yakınımızın organ nakline ihtiyaç duyabileceğini düşünerek hareket etmeliyiz. Hassasiyetle yaklaşarak bu hastalara ikinci bir yaşam şansı sunabiliriz.”
Türkiye, organ nakli konusunda dünyanın en başarılı ülkelerinden biri. Erişkin ve çocuk hastalar için yapılan nakillerde yüksek başarı oranlarına sahip olan Türkiye’ye, her yıl çok sayıda yabancı hasta geliyor.
“Yurt dışından gelen hastaların çoğu, organ nakli açısından zor vakalar. Ancak Türkiye, hem tıbbi bilgi hem de deneyim açısından bu zor vakaları bile başarıyla tedavi edebiliyor” diyor Prof. Dr. Karakayalı.
Türkiye’de organ bağışının düşük olmasının en büyük nedenlerinden biri yanlış bilgiler. Özellikle beyin ölümü kavramı tam olarak bilinmiyor.
Prof. Dr. Karakayalı bu konuda şunları söylüyor:
“Beyin ölümü, beyin fonksiyonlarının geri dönüşsüz şekilde tamamen durmasıdır. Bu kişiler tıbben ölü kabul edilir. Organ bağışı için en kritik süreç de bu aşamadır. Ancak yeterli bilgiye sahip olunmadığı için birçok bağış fırsatı kaçıyor.”
Türkiye’de organ nakli süreci dünya standartlarında güvenli bir şekilde yürütülüyor ve sıkı denetimlerden geçiyor. Ancak bağış sayısının artması için toplumda daha fazla farkındalık yaratılması gerekiyor.
Organ bağışında bulunmak isteyenler, hastanelerde, sağlık müdürlüklerinde ve e-Devlet üzerinden kolayca bağış yapabilir. Küçük bir adımla, birden fazla insanın hayatını kurtarabilirsiniz.
Kaynak: BSHA
